De Kim-dynastie in Noord-Korea

De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un heeft enkele dagen geleden zijn oom Jang Sung-taek laten executeren. Jang werd lange tijd gezien als Kims mentor en raadgever, maar lijkt uit de gratie te zijn geraakt. Na beschuldigingen van corruptie en verraad werd hij opgepakt en uiteindelijk geëxecuteerd. Noord-Korea, ook wel het meest gesloten land ter wereld genoemd, heeft wel vaker te maken gehad met zuiveringen onder haar leiders. Deze zuiveringen werden vaak ingegeven door leden van de Kim-dynastie, de leidende familie van het land, die in 1948 werd gestart door Kim Jong-uns grootvader Kim Il-sung.

Kim Il-sung werd op 15 april 1912 geboren in het kleine Koreaanse dorpje Mangyungbong. Volgens Kim zelf was zijn familie niet arm, maar ook niet welgesteld. Verdere details over zijn vroege leven zijn schaars. Wat wel duidelijk is is dat zijn familie zijdelings betrokken was bij het verzet tegen de Japanse overheersing van Korea. Het Koreaanse schiereiland was namelijk in 1910 geannexeerd door het Japanse keizerrijk. Als gevolg van dit verzet tegen de overheerser vluchtte de Kim-familie in 1920 naar het Chinese Mantsjoerije.

Hier raakte Kim ook betrokken bij het verzet tegen de Japanners. Volgens latere Noord-Koreaanse propaganda was hij al op veertienjarige leeftijd lid van het verzet en had hij op zijn negentiende al een compleet leger gesticht. Deze wapenfeiten zijn echter onwaarschijnlijk, wel is duidelijk dat hij in 1926 naar een militaire academie ging. Hij werd in 1931 lid van de Chinese Communistische Partij en ging na de annexatie van Mantsjoerije door de Japanners in datzelfde jaar bij het Chinese verzet. Eind jaren ‘30 boekte Kim enkele kleine successen als guerrillaleider, maar in 1940 werd hij, met het Japanse leger op zijn hielen, gedwongen naar de Sovjet-Unie te vluchten. Hier bracht hij de rest van de Tweede Wereldoorlog door in een trainingskamp van het Rode Leger bij Chabarovsk. Zijn zoon Kim Jong-il werd op 16 februari 1941 in Vjatskoje vlakbij het kamp geboren.

Stichting van Noord-Korea

Na de Japanse nederlaag werd het Koreaanse schiereiland verdeeld in twee bezettingszones. De Sovjet-Unie nam het bestuur van het noordelijk deel van Korea op zich, terwijl in het zuiden een Amerikaanse militair bestuur werd gevestigd. Kim had door zijn tijd in de Sovjet-Unie uitstekende banden met de Russen en na enkele gesprekken met KGB-leider Lavrenty Beria besloot Stalin Kim aan te wijzen als communistische leider van het noorden van Korea. Na de stichting van de Koreaanse Republiek in het zuiden in mei 1948 erkenden de Sovjets in oktober van dat jaar Kims regering als legitieme machthebber van heel Korea, inclusief het zuiden.

Kim was het met de Sovjets eens dat hij de wettelijke machthebber was het gehele schiereiland. Daarom liet hij op 25 juni 1950 zijn Koreaanse Volksleger het zuiden binnenvallen. Hoewel de verovering van Zuid-Korea in eerste instantie voorspoedig verliep werden de Noord-Koreanen na een interventie van de Verenigde Naties, onder leiding van de Amerikanen, ver terug gedreven. Kim moest Pyongyang verlaten en slechts Chinees ingrijpen kon voorkomen dat de troepen van de VN heel Korea verenigden onder zuidelijk gezag. Nadat het front een tijd heen en weer golfde stabiliseerde het zich in de zomer van 1951 bij de 38ste breedtegraad. Hier bleef een loopgravenoorlog aanhouden tot juli 1953, waarna een wapenstilstand werd gesloten.

Kim keerde na de oorlog terug in Noord-Korea, waar hij meteen aan de wederopbouw van zijn verwoeste land begon. In de tweede helft van de jaren ’50 ondernam hij enkele grootschalige zuiveringen onder vermeende tegenstanders, die vaak zonder proces in het steeds groter wordende netwerk van strafkampen verdwenen. In deze jaren ontwikkelde hij ook zijn Juche-ideologie, die min of meer inhield dat communistisch Noord-Korea zelfvoorzienend moest zijn. Hoewel dit de eerste decennia, mede door goede banden met andere communistische landen, redelijk werkte begon de Noord-Koreaanse economie eind jaren ’70 in te zakken. Door Chinese hervormingen werd Noord-Korea minder interessant als handelspartner en de ineenstorting van het communisme in Oost-Europa aan het einde van de jaren ’80 betekende dat Noord-Korea in een isolement raakte. Kim Il-sung maakte deze ineenstorting nog net mee. Hij stierf op 8 juli 1994 op tweeëntachtig jarige leeftijd, waarna hij werd opgevolgd door zijn zoon Kim Jong-il.

Afbeelding van Kim Il-sung en Kim Jong-il bij de Arirang Massaspelen

Opvolger van de ‘Eeuwige President’

De ‘troonsbestijging’ van Kim Jong-il kwam niet als een verrassing. Al sinds het begin van de jaren ’80 was duidelijk dat hij de aangewezen opvolger van zijn vader was. In de jaren tot diens dood breidde Kim Jong-il zijn invloed steeds verder uit, zodat hij er in 1994 klaar voor was om de macht over te nemen. Eén van zijn eerste daden als nieuwe leider was het postuum benoemen van zijn vader als ‘Eeuwige President van de Republiek’. Ook spiegelde Kim Jong-il zich aan de persoonlijkheidscultus die rond zijn vader was ontstaan.

De nieuwe Kim kreeg te maken met de economische problemen die deel uitmaakten van de erfenis van zijn voorganger. Enkele zware overstromingen halverwege de jaren ’90 en een onvermogen om goederen uit het buitenland te importeren leidde tussen 1994 en 1998 tot grote hongersnoden. Hoewel precieze aantallen slachtoffers onduidelijk zijn kwamen er tussen de 240.000 en 3,5 miljoen Noord-Koreanen om van de honger. Eind jaren ’90 was de ergste honger voorbij dankzij buitenlandse voedselhulp, al lukte het Kim niet om zijn land zelfvoorzienend te maken.

In navolging van zijn vader was Kim meedogenloos ten opzichte van vermeende tegenstanders. Zo’n 200.000 Noord-Koreanen zaten als politieke gevangenen in straf- en werkkampen, terwijl de rest van de bevolking zwaar onderdrukt werd. Verder raakte Noord-Korea onder zijn leiding steeds verder geïsoleerd van de buitenwereld. In 2009 werd duidelijk dat Kim, na lang twijfelen, zijn plaatsvervanger had aangewezen. Zijn jongste zoon Kim Jong-un werd de nieuwe troonopvolger, nadat diens oudere broer Kim Jong-nam uit de gratie was geraakt na een arrestatie op de luchthaven van Tokyo. Kim Jong-il overleed op 17 december 2011 op zeventigjarige leeftijd aan de gevolgen van een hartaanval. Hij werd postuum benoemd tot ‘Eeuwige Secretaris-generaal van de Koreaanse Arbeiderspartij’.

Zuiveringen in de top

Experts verwachtten in eerste instantie dat het land na Kim Jong-ils dood zou worden geregeerd door een tijdelijke regering onder leiding van Kim Jong-uns oom Jang Sung-taek. Het werd echter al snel duidelijk dat de nieuwe Kim de steun had van het machtige Noord-Koreaanse leger, qua grootte het vierde leger in de wereld, en daardoor de absolute leider van het land was. Onder Kim Jong-un begonnen de Noord-Koreanen aan economische hervormingen die waren gespiegeld aan hervormingen in de Chinese Volksrepubliek. Volgens Kims persoonlijke chef waren de winkels na Kim Jong-uns troonsbestijging ‘gevuld met producten en zagen de mensen er in de straten vrolijk uit’. Toch kon Kim niet voorkomen dat er in begin 2013 een hongersnood woedde in de noordelijke en zuidelijke Hwanghae provincies waarbij meer dan 10.000 mensen om het leven kwamen.

Op militair gebied liet de nieuwe Kim zich ook gelden door op 7 maart 2013 de Verenigde Staten te dreigen met een preventieve nucleaire aanval. Tegenover de zuiderbuur bezigde Kim eveneens agressievere taal dan zijn vader in de jaren daarvoor had gedaan. Een andere manier waarop Kim Jong-un zich afzette tegen de erfenis van zijn vader was de zuivering van diens getrouwen. Verschillende hoge militairen die door Kim Jong-il waren uitgekozen om zijn zoon te begeleiden zijn gedegradeerd of verdwenen en vervangen door jongere vertrouwelingen van de nieuwe Kim. Van de zeven mensen die de kist van zijn vader droegen zijn er vijf gezuiverd, waaronder Kim Jong-uns oom Jang Sung-taek. Diens executie is waarschijnlijk een waarschuwing tegenover vermeende binnenlandse tegenstanders. Volgens de Noord-Koreaanse staatsmedia heeft de ‘ontdekking en zuivering van de Jang groep de rangen van de partij en de revolutie puurder gemaakt’.