Vandaag is het precies 183 jaar geleden dat de Belgen, op 4
oktober 1830, hun onafhankelijkheid uitriepen. Deze onafhankelijkheid volgde op
een periode van onvrede over de regering van koning Willem I, die uiteindelijk
culmineerde in de Belgische revolutie op 25 augustus van dat jaar. België werd
hierna een onafhankelijk koninkrijk, dat het tot op de dag van vandaag is
gebleven.
De Europese grootmachten waren na Napoleons nederlaag bij
Waterloo in 1815 huiverig voor hernieuwde Franse agressie. Op het Congres van
Wenen werd daarop besloten dat de Oostenrijkse Nederlanden en de voormalige
Nederlandse Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zouden worden samengevoegd
onder de protestante vorst Willem I, zoon van de laatste Nederlandse stadhouder
Willem V. Dit Koninkrijk der Verenigde Nederlanden moest een sterke staat
worden aan de Franse noordgrens, om zo eventuele agressie te kunnen beteugelen.
Na de stichting van het koninkrijk groeide er echter al vrij
snel onrust in de zuidelijke Nederlanden. Hoewel er meer mensen in het zuiden
woonden waren het de noordelijke provincies die het parlement, de
Staten-Generaal en de rest van de regering domineerden. Daarnaast was Willem I
een strenge vorst, die weinig ophad met zijn katholieke onderdanen. Het Nederlands
was de officiële voertaal in het koninkrijk, waarbij er geen enkele rekening
werd gehouden met de Franssprekende Walen.
De stomme van Portici
Vanwege deze verschillen, en de economische conflicten
tussen het geïndustrialiseerde zuiden en het op handel gerichte noorden,
groeide de ontevredenheid. De zuiderlingen keken dan ook met belangstelling
naar de Julirevolutie in Frankrijk en na een opvoering van de opera La muette de Portici (De Stomme van Portici) op 25 augustus
1830, een sentimentele opera over een opstand in Napels tegen de Spanjaarden
die vooral aansprak vanwege haar nationalistische romantiek, sloeg de vlam in
de pan.
Na afloop van de voorstelling stroomde het publiek de straat
op, waarna rellen ontstonden en de Brusselaars enkele overheidgebouwen
bezetten. In de dagen daarna was Brussel het toneel van grote rellen en
gevechten tussen haar arme inwoners en de Nederlandse troepen. Koning Willem
was echter huiverig om hard in te grijpen en dacht dat de revolutie vanzelf zou
uitbranden. Toen hij eind september uiteindelijk zijn zoons opdracht gaf
Brussel te heroveren kwamen de 6.000 Nederlandse soldaten niet verder dan de
randen van de stad. Het Nederlandse leger trok zich daarop terug in forten bij
Maastricht, Venlo en Antwerpen, waarna een bombardement van de laatste stad
door Nederlandse troepen alle zuidelijke provincies in vuur en vlam zette en de
opstand compleet maakte.
De liberale bourgeoisie, die aan het begin van de revolutie
verafschuwd was door het geweld, greep dit moment aan om de onafhankelijkheid
uit te roepen. Op 4 oktober 1830 werd de Belgische staat gesticht door een
tijdelijke regering onder Charles Rogier, waarna eind december België als
onafhankelijke staat werd erkend door de Europese grootmachten bij het Congres
van Londen.
Tiendaagse Veldtocht
België werd daarop een koninkrijk onder Leopold I, een
Duitse vorst met goede connecties met Frankrijk en Groot-Brittannië. Willem I
weigerde zich echter neer te leggen bij de Belgische onafhankelijkheid en op 2
augustus 1831 stuurde hij het Nederlandse leger onder leiding van zijn zoons
België binnen. Deze Tiendaagse Veldtocht was in eerste instantie een succes
voor de Nederlanders; Antwerpen werd zonder al teveel moeite veroverd en het
Belgische leger werd vrij gemakkelijk opzij gezet in slagen bij Hasselt,
Boutersem en Leuven.
Op 9 augustus trok een Frans leger echter België binnen,
waarna Willem, die geen oorlog met Frankrijk wilde riskeren, zich op 12
augustus genoodzaakt zag in te stemmen met een staakt-het-vuren. Willem hoopte
op buitenlandse steun, maar Rusland had op dat moment te kampen met een opstand
in Polen, terwijl Pruisen diep in de oorlogsschulden zat. Het Nederlandse leger
trok zich na de Franse invasie terug, al hield het nog wel tot eind 1832
Antwerpen bezet.
Willem bleef de acceptatie van de Belgische
onafhankelijkheid daarna nog enkele jaren uitstellen, totdat hij zich op 19
april 1839 gedwongen zag het Verdrag van Londen te ondertekenen. België werd
daarop een onafhankelijk, neutraal land. De schending van deze neutraliteit
door Duitsland in 1914 was één van de casus
belli van de Eerste Wereldoorlog
Geen opmerkingen:
Een reactie posten