Ontdekking van Tasmanië door Abel Tasman

Vandaag is het precies 361 jaar geleden dat de Nederlandse ontdekkingsreiziger Abel Tasman als eerste Europeaan arriveerde bij het Australische eiland Tasmanië. Tasman deed het eiland aan in een ontdekkingsreis over de Stille Oceaan die hem verder onder andere langs Nieuw-Zeeland, Tonga en Fiji voerde.

Abel Tasman werd in 1603 geboren in Lutjegast in de provincie Groningen. Hij vertrok op dertigjarige leeftijd in dienst van de Verenigde Oost-Indische Compagnie naar Batavia om te werken als koopman en zeevaarder. In 1640 bezocht hij onder andere het Nederlandse Fort Zeelandia op Formosa, het latere Taiwan, en de Nederlandse handelsnederzetting op het Japanse eiland Dejima.

Twee jaar later vertrok Tasman in opdracht van Antonie van Diemen, gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, en enkele andere regenten met de twee kleine schepen Heemskerck en Zeehaen naar Mauritius om daar goederen en post af te leveren. Na een periode van een maand op het eiland zette Tasman koers naar het oosten, waarna hij na een tocht van bijna 9.000 kilometer op 24 november 1642 arriveerde voor de kust van Tasmanië. Hij noemde zijn ontdekking Van Diemen’s Land, naar de gouverneur-generaal die hem op weg had gestuurd.

Kaart van Tasmanië uit 1663 met Tasmans ontdekkingen

Moordenaarsbaai

Tasman voer daarop om de zuidkust van het eiland heen waarna hij en zijn mannen enkele pogingen deden om aan land te gaan. Storm en hoge golven zorgden er echter voor dat het pas op 3 december lukte om de Nederlandse vlag op het eiland te plaatsen. Na een korte verkenning van het eiland vertrok Tasman in oostelijke richting om op 13 december als eerste Europeaan voor de kust van het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland aan te komen. Hier raakte hij in conflict met de inheemse Maori en in een daaropvolgend conflict kwamen vier van zijn mannen en enkele Maori om het leven. Tasman noemde de baai waar dit gebeurde, de huidige Golden Bay, Moordenaarsbaai.

Op de terugweg naar Batavia voer Tasmans expeditie langs de Tonga archipel en de Fiji eilanden, waar de twee schepen bijna op een rif liepen. Na terugkomst in Batavia op 15 juni 1643 ondernam Tasman een jaar later een nieuwe expeditie langs de noordkust van Australië. Tasmans ontdekkingsreizen waren echter niet echt lucratief genoeg voor de VOC en vanwege Tasmans weigering om zijn ontdekkingen verder te verkennen, besloot de compagnie om voor verdere reizen een ‘meer vasthoudende ontdekkingsreiziger’ aan te stellen.

Na Tasmans ontdekking van Tasmanië duurde het meer dan een eeuw voordat er nieuwe Europeanen arriveerden op het eiland. Tussen 1772 en 1798 beperkten de bezoeken van de Britten zich slechts tot de zuidoostelijke punt van het eiland. In 1803 werd Tasmanië echter gekoloniseerd en gebruikt als een gevangeniseiland. Het eiland bleef bekend staan als Van Diemen’s Land totdat de naam op 1 januari 1856 officieel werd veranderd naar Tasmanië.